Het Freedom Convoy - en wat daarna?

Als reactie op het Freedom Convoy (Vrijheidskonvooi) in Canada biedt CPT concrete actiepunten om het toenemende blanke nationalisme, het racistische politieoptreden en de ingrijpende noodwetgeving in Canada het hoofd te bieden.

Politieagenten staan midden tussen demonstranten van het konvooi in Toronto.

In de afgelopen maand hebben we gezien hoe het 'Freedom Convoy' de straten van Canada in bezit heeft genomen.  Vrachtwagens, voetgangers en demonstranten hielden wekenlang de straten rond Parliament Hill in Ottawa bezet. In het centrum van Toronto en rond de gerechtsgebouwen van Manitoba stond het twee weekenden achter elkaar muurvast. Hoewel het konvooi beweert dat ze vechten tegen de vaccinatieplicht en Covid-beperkingen, weten we dat de organisatoren bezig zijn met iets dat nog veel verraderlijker is. In het hele land hebben CPT'ers deelgenomen aan tegenprotesten en gemeenschapspatrouilles, om ervoor te zorgen dat de rechtse demonstranten en de politie geen leden van de gemeenschap lastigvallen. CPT-Solidariteitsnetwerk Turtle Island heeft de organisatoren van het konvooi herkend van eerdere demonstraties tegen ultrarechtse groeperingen zoals de Gele hesjes. 

In ontelbare nieuwsartikelen zijn de connecties van het konvooi met blanke nationalistische en ultrarechtse groeperingen aangetoond. In plaats van te herhalen wat al geschreven staat, willen we een paar waarschuwende woorden delen voor een weg voorwaarts in dit huidige politieke klimaat en manieren schetsen waarop we het geweld van zowel het konvooi als de staat tegen kunnen gaan.   

1) Extreemrechts is groter geworden; wat is hun volgende stap?

Hoewel het konvooi oproept tot het opheffen van Covid-beperkingen en -mandaten, hebben sleutelfiguren onder de organisatoren wortels in groeperingen gericht op blanke suprematie. Duizenden mensen hebben hun steun betuigd aan het konvooi. CPT-medewerkers zijn in gesprek te gaan met vrienden die online steun hebben betuigd aan het konvooi, dezelfde mensen die eerder het solidariteitswerk van CPT voor de inheemse bevolking hebben geliked en gesteund. Natuurlijk zijn niet alle aanhangers onverholen blanke nationalisten, maar blanke nationalisten vonden een open deur, een thuis en leidende posities binnen het konvooi.

Toen het konvooi neerstreek in Ottawa, werden de Covid-beperkingen al versoepeld, wat ook te verwachten was na twee jaar pandemie. Daarnaast was het duidelijk dat de vaccinatieplicht ook spoedig zou worden opgeheven omdat 85% van de Canadezen al gedeeltelijk gevaccineerd zijn en het niet bewezen is dat vaccins de verspreiding van de Omikron-variant tegengaan. Ze verminderen wel het aantal ziekenhuisopnames en het aantal sterfgevallen, waarvoor we zeer dankbaar zijn! Gedurende de pandemie hebben rechtse politici en extreemrechts de publieke woede over de Covid-beperkingen gebruikt om hun basis te versterken. Deze basis zal hen blijven volgen, zelfs wanneer de regering alle beperkingen opheft. Het konvooi greep deze kans aan om met hun vergrote basis de straat op te gaan, precies op het moment dat de dingen weer open zouden gaan.  

Nu dat de beperkingen en mandaten bijna zijn verdwenen, is de vraag wat hun volgende strijdkreet zal zijn. Met de brede roep om 'vrijheid' hebben ze veel nieuwe aanhangers gewonnen en hun bereik vergroot. We kennen de racistische en islamofobe visie van enkele van de konvooileiders en moeten ons daarom bewust zijn voor de boodschappen die worden verspreid onder de vele deelnemers aan het konvooi. Nu dat de basis is gegroeid en de beperkingen worden opgeheven, moeten wij alert zijn op hun volgende doelwit.  

 2) Politie-inzet is niet de oplossing!

Het is van cruciaal belang om het koloniale meten met twee maten door het politiesysteem voor het voetlicht te brengen. CPT'ers hebben met eigen ogen de kameraadschap op straat gezien in de begroetingen tussen politieagenten en demonstranten. Dit zijn dezelfde politieagenten die bewoners van de kampen en hun aanhangers in Toronto afgelopen zomer in elkaar hebben geslagen. Na een dag van demonstraties en tegendemonstraties in Winnipeg werden twee tegendemonstranten gearresteerd. Het is alarmerend, maar misschien niet verrassend, dat de eerste arrestaties bij de konvooi-protesten twee inheemse tegendemonstranten betrof. In november gebruikte de politie zware vuurwapens, honden en kettingzagen op het gebied van de Wet’suwet’en om met geweld Sleydo’ en 33 andere landverdedigers en aanhangers te arresteren; een sterk contrast met de selfies en knuffels waarmee de politie het konvooi tegemoet trad. 

We weten dat de politie met twee maten meet als het gaat om mensen uit de BIPOC- gemeenschap (Black, Indigenous and People Of Color - Zwart, Inheems en Mensen van Kleur) – de politie in Canada is in het leven geroepen om het kolonialisme en de blanke suprematie in stand te houden. Een oproep tot politie-interventie en de arrestatie van leden van het konvooi zullen niet leiden tot de abolitionistische toekomst die wij voorstaan. Daarnaast weten we dat, als we vragen om een interventie, zij zich onevenredig zullen richten op mensen van kleur.  Met politie-inzet zullen we ons geen weg banen uit het geweld. Onze inzet moet gericht blijven op het ontnemen van fondsen aan het politiesysteem. De reactie van de politie op het konvooi heeft het idee dat netwerken vanuit de basis onze gemeenschappen veilig houden, alleen maar bevestigd. Het is onze verantwoordelijkheid om de abolitionistische toekomst die wij willen, op te bouwen. We moeten tegendemonstraties houden en op straat patrouilleren om ervoor te zorgen dat het konvooi weet dat ze niet welkom zijn en om onze gemeenschappen te beschermen tegen de toegenomen aanwezigheid van de politie.

3) We zouden allemaal geschokt moeten zijn door de noodverordeningen van de staat

Op 11 februari 2022 riep de premier van Ontario Doug Ford de noodtoestand uit in antwoord op het konvooi. De noodtoestand stelt de regering in staat om iedereen die deelneemt aan een blokkade te vervolgen met een boete van $ 100.000 of tot één jaar gevangenisstraf bij niet-naleving. Hoewel Ford zelf zegt dat deze wetten momenteel tijdelijk zijn, onderzoekt hij manieren om deze permanent te maken.

Op 14 februari stelde premier Justin Trudeau voor de eerste keer in de geschiedenis de Noodwet in werking, waardoor de politie meer macht kreeg. Banken worden aangemoedigd om de rekeningen van individuen en organisaties die 'illegale protesten' en blokkades financieren, te blokkeren. Mensen die vermoeden dat individuen of groepen een van beide steunen, worden aangemoedigd om hen te verraden bij de Canadese Bereden Politie en de Canadese Veiligheidsdienst.

In de afgelopen twee jaar werd iedereen in beslag genomen door crisismanagement. Veel van ons zijn immuun geworden voor regeringen die de noodtoestand uitgeroepen. Onder de Covid-maatregelen hebben leden van regeringen mensen aangemoedigd om hun buren die de Covid-maatregelen overtreden, aan de schandpaal te nagelen en te verraden, wat letterlijk wantrouwen en de teloorgang van gezonde gesprekken en verantwoording in de hand werkt. 

Drie jaar geleden zouden we het ongetwijfeld schandalig hebben gevonden zijn als de Canadese regering zulke noodwetten had uitgevaardigd. Maar na twee jaar van ongekende crisis is het niet verwonderlijk dat ons vermogen om verontrustende signalen op te pikken en kritisch te denken is uitgeput. Als provincies en de federale regering noodtoestanden uitroepen en noodwetgeving in werking stellen, is het makkelijk om 'erin mee te gaan'. Want hoeveel noodtoestanden hebben we niet doorstaan de afgelopen twee jaar? Maar we moeten ons juist zorgen maken. Hoe je het ook over het konvooi denkt, deze bevoegdheden zullen het makkelijker maken om antikapitalistische en de-koloniale bewegingen op de korrel te nemen en schade te berokkenen. 

Hoewel de regering deze noodverordeningen momenteel gebruikt tegen het konvooi, weten we dat ze deze vroeg of laat ook zullen inzetten tegen de inheemse landverdedigers en anti-armoede organisatoren. Hand-in-hand met de manier waarop de politie met twee maten meet, zou de handhaving ervan verstrekkende en weerzinwekkende gevolgen kunnen hebben. Sommige mensen willen je laten geloven dat wanneer je tegen deze noodbevoegdheden bent, je op een of andere manier voor het konvooi bent; wij willen iedereen aanmoedigen om verder te denken dan dit wij-zij. Je kunt politiek en ethisch tegen het konvooi zijn, terwijl je óók ondubbelzinnig gekant bent tegen de noodwetgeving.

Wat te doen met deze huidige waarschuwingssignalen?

• We moeten sterkere, antiracistische gemeenschappen opbouwen die geleerd hebben om voor elkaar te zorgen. We moeten verantwoordelijkheid nemen voor elkanders veiligheid. Zorg dat je training krijgt, sluit je aan bij patrouilles en houd contact met elkaar. We kunnen niet toestaan dat blanke nationalistische groeperingen in onze gemeenschappen infiltreren en onze naasten lastig vallen. Gezien de politie en de regering hun reikwijdte uitbreiden, moeten wij sterke gemeenschappen hebben geworteld in zorg, die in staat zijn zichzelf te beschermen.

•  Onze koers hoort te worden uitgezet door de inheemse landverdedigers en we moeten bereid zijn om risico's te nemen in onze steun aan hen. De wetten in Canada zijn gemaakt en worden gehandhaafd om het kolonialisme in stand te houden. Onderdeel van het ontmantelen van kolonialisme omvat onder meer het deelnemen aan blokkades en protesten geïnstigeerd door inheemse leiders, die gericht zijn op de teruggave van land, en het financieel bijdragen aan het in stand houden van blokkades en aan juridische fondsen. Dit geldt ook wanneer de wetgeving probeert om deze bewegingen te stoppen. Als je je afvraagt wat het verschil is tussen dit en het konvooi, lees dan het artikel van Professor Lesley Wood.

• Ontneem fondsen. Ontwapen. Ontmantel. Schaf af. We moeten blijven werken aan het afschaffen van politie. We verwachten dat de politie in reactie op het konvooi vraagt om budgetuitbreiding. Wij moeten ons blijven inzetten voor het afschaffen van de politie en het opbouwen van sterkere gemeenschappen.  

• Ga de straat op. We moeten niet terugdeinzen voor protest tegen onderdrukkende wetten. We moeten protesteren tegen blanke suprematie. Het is tijd om ons te bekwamen en voor te bereiden. Wil je leren hoe je je moet voorbereiden? Neem contact op met CPT en schrijf je hier in voor onze drie uur durende online cursus 'Take to the Streets' (De straat opgaan).

Bij CPT begrijpen we dat sommige mensen geschokt kunnen zijn door dit artikel. Wij zijn bereid om het gesprek gaande te houden! Als je je zorgen maakt en de discussie levend wilt houden, neem dan alsjeblieft contact op met canada@cpt.org.