De reis heeft me veranderd

door Alix Lozano

De 35 jaar durende reis van CPT heeft de organisatie naar verschillende delen van de wereld gevoerd. Dit jubileum is een moment om te vieren maar ook om terug te kijken.

De metafoor van een reis houdt doelstellingen, doelen en intenties in, allemaal afhankelijk van de plek die je wilt bereiken. Er is een routekaart nodig, met een begin- en eindpunt. Het draait om leren, periodieke evaluaties, veranderingen, nieuwe wegen inslaan en zelfs nadenken over nieuwe visies, missies en waarden.

De tocht omvat het uitnodigen en opnemen van veel reisgenoten. Je kunt de reis met sommige van hen beginnen en anderen sluiten zich onderweg misschien aan. 35 jaar nadat CPT deze reis is begonnen, reizen sommige mensen nog steeds mee, hebben anderen hun reis beëindigd en nieuwe paden ingeslagen, en weer anderen bevinden zich nu in een andere dimensie. Iedere deelnemer aan deze reis heeft zijn hoop, dromen, energie, passie, waarden, spiritualiteit, inzet en verlangens meegebracht. Dit avontuur vraagt offers van hen die hun familie, hun land of hun comfortzone verlaten en het contact met hun eigen wereld verliezen. Sommigen toonden hun frustraties, uitputting en wanhoop, en zijn het gevoel ergens naartoe te werken kwijtgeraakt. Sommige mensen passen zich aan, anderen vertrekken om hun eigen weg te volgen en nieuwe paden en ervaringen te verkennen.

Dit is een perfecte gelegenheid voor mij, een Colombiaanse vrouw en reservist bij CPT, om de lessen en ervaringen te delen die ik intern en extern heb opgedaan tijdens mijn werk met het Colombiaanse Team, de boerengemeenschappen en partnerorganisaties die door CPT worden begeleid in de regio Magdalena Medio in Colombia.

Waarom ben ik meegegaan op deze reis?

"Wat zou er gebeuren als christenen met dezelfde betrokkenheid en discipline als waarmee legers zich inzetten voor oorlog, hun leven zouden wijden aan geweldloze vredesopbouw?"

Deze uitspraak en de betekenis erachter verbond me onmiddellijk met CPT en hun werk aan vredesopbouw. Het begeleiden van kleine boerengemeenschappen en sociale organisaties in hun strijd voor land, leven en waardigheid vanuit het standpunt van vreedzame geweldloosheid en spiritualiteit was uitdagend. Ik voelde dat er in mijn geloofservaring een belangrijk stuk ontbrak dat zin zou kunnen geven aan mijn spirituele reis. Anabaptisten van de 21e eeuw noemen dit 'de derde doop'.

Wat betekende dit voor mij?

Ik maakte deel uit van een team van mannen en vrouwen met doorleefde ervaring op het gebied van activisme voor vredesopbouw, die mijn reisgenoten werden. Dit team was de gemeenschap die mij het meest nabij was en me aanmoedigde op deze reis. Het was ook de gemeenschap die me in die moeilijke jaren vasthield op momenten van frustratie, angst en zorgen, en als ik er helemaal doorheen zat. Het greep me aan en daagde me uit toen ik ontdekte dat er verschillende Colombia's zijn die parallel naast mijn stedelijke Colombia bestaan en die leerde kennen, zoals het 'keuterboertjes-Colombia'. Ik moest begrijpen dat CPT'er zijn niet betekent dat je 'een mantel omslaat', zoals sommige teamleden het verwoordden, en ergens heen gaat om mensen te 'redden' met leuzen, ideologieën en retoriek. In plaats daarvan leerden we dat de sleutel tot de reis een culturele ontmoeting was, een uitwisseling van kennis en een ruimte om in elkaar de mens te herkennen.

Wat heb ik geleerd op deze reis?

De eerste delegatie waar ik aan deelnam, bezocht de boerengemeenschappen langs de rivier de Opon. Op een nacht vertelde delegatieleider een paar 'griezelverhalen' over situaties en ervaringen, nachtelijke bezoeken van wilde beesten of vreemde personen. Ik was de hele nacht van streek, net zoals veel andere deelnemers aan de delegatie. Deze ervaring leerde me dat mijn geesten - mijn innerlijke monsters - angstaanjagender, gevaarlijker en onvoorspelbaarder waren dan mijn externe angsten.

Met de hulp van het team, leden van de gemeenschap en vrouwenorganisaties, leerde ik de onderdrukkingen en het symbolische geweld te herkennen dat ik had geïnternaliseerd en genormaliseerd, samen met de bestendiging van de heersende rollen die worden opgelegd door patriarchaat, seksisme en fundamentalisme, vooral die vanuit de religie. Ik moest deze zaken eerst in mezelf herkennen voordat ik ze kon ontmaskeren, aan kon pakken en transformeren, om vervolgens zelf verandering te kunnen bewerkstelligen.

Deze ervaringen deden in mij een proces van dekolonisatie ontkiemen - het ongedaan maken van de machtsstructuren in mijn geest, in mijn geloofservaring en in wat mijn cultuur en het systeem mij hadden geleerd, waardoor de focus kwam te liggen op mijn eigen vermogens en innerlijke kracht. Ik wist niet dat deze reis lang en kostbaar zou zijn, en mijn hele leven zou duren. Tijdens deze reis kun je jezelf saboteren door te geloven dat je de problemen en worstelingen van anderen kunnen oplossen door je eigen toegewijde activisme, waarbij je het bestaan en de oplossing van je eigen problemen ontkent, en verklaart dat als het goed met jou gaat, dat het dan wel goed zal gaan met iedereen, omdat we als mensen van elkaar afhankelijk zijn.

Terwijl ik deze reis naar buiten maakte, nam het leven me tegelijkertijd mee op een innerlijke verkenningstocht om weer naar mezelf terug te keren, mijn eigen geweld en onderdrukking te identificeren en de subtiele manieren waarop deze aanwezig waren en zich manifesteerden in mijn leven. Naar 'huis terugkeren' in mezelf was geen gemakkelijke of snelle weg. De Duitse theoloog Jurgen Moltmann stelt dat “de langste weg altijd een innerlijke verkenning is. De odyssee naar binnen om je thuis te vinden, duurt een leven lang en misschien nog wel langer.” Deze reis was er niet één van religieuze zaken, dogma's of mandaten. Dit had alles te maken met het hervinden van mijn eigen zijn en essentie, waardoor ik leerde begrijpen dat we onderdrukking en geweld niet samen ongedaan maken, maar dat we ze transformeren - maar het proces begint bij mezelf.

En als laatste, ik ontdekte dat de sleutel van de reis niet alleen een 'derde doop' is, maar veel meer, waaronder een reis die mij heeft geleerd om 'een klaagzang om te zetten in vreugde'.

Ik grijp het 35-jarig bestaan van CPT aan als een gelegenheid om feest te vieren, om het Leven te bedanken en alle mensen die mij op deze reis hebben vergezeld: boerengezinnen, onze partnerorganisaties, mijn teamgenoten van CPT in Colombia en andere delen van de wereld. Sterkte en vrede, want we hebben nog een lange reis voor de boeg!