De dienstplicht is niet opgeschort, meisjes en jongens laat je geweten spreken

Door: Kees Nieuwerth en Irene van Setten

In oktober 2020 is er iets bijzonders gebeurd, niet alleen alle jongens, maar ook alle meisjes die in 2020 zeventien werden, kregen een oproep voor de dienstplicht, vergezeld van een gezellig foldertje om het werken bij defensie aantrekkelijk te maken. In een begeleidend promotiefilmpje geeft zelfs de minister aan dat de brief enkel een mededeling is dat je geregistreerd staat en dat er verder niets verandert. Dat is niet waar, juist het moment waarop je die brief krijgt is ideaal om te laten weten dat je gewetensbezwaren hebt tegen het vervullen van militaire dienstplicht.

Je kunt niet wachten op een oproep

Ook de brief zelf (zie afbeelding) geeft aan dat je niets hoeft te doen. Dat is niet waar. Het opkomen voor militaire of vervangende dienstplicht is op dit moment opgeschort, maar er is geen enkele garantie dat dat ook zo blijft. Op het moment dat jij gewetensbezwaren hebt tegen het verrichten van de militaire dienstplicht, moet je dit laten weten aan de minister van Defensie. De Wet gewetensbezwaren militaire dienst schrijft voor dat de minister dan een onderzoek moet doen naar de bezwaren. Dit onderzoek zal enige tijd in beslag nemen en hoewel de minister de mogelijkheid heeft om alvast te bepalen dat je niet hoeft te komen is hij/zij daartoe niet verplicht.

Wacht jij dus met het maken van bezwaar totdat je daadwerkelijk wordt opgeroepen? Dan loop je het risico dat je gedurende de periode dat jouw aanvraag in behandeling is, toch het leger in moet. Ga je niet dan kun je gevangenisstraf krijgen.

Wie kan bezwaar aantekenen?

Het recht om als gewetensbezwaarde niet deel te nemen aan het leger is vastgelegd in artikel 99 van de grondwet. Dit recht is verder uitgewerkt in de Wet Gewetensbezwaren Militaire Dienst, waarin staat dat iedere dienstplichtige of militair een beroep op gewetensbezwaren kan doen. In de praktijk komt dat neer op iedereen die de dienstplichtbrief ontvangen heeft.

Interessant hierbij is dat vrouwen tussen de 18 en de 35 de brief niet ontvangen. Zij zijn dan ook niet dienstplichtig, en worden niet ingeschreven in het register.

Hoe ga je in bezwaar?

Je stuurt een brief naar de minister van Defensie, waarin je toelicht waarom jij ernstige gewetensbezwaren hebt. Daarnaast moet je in de brief jouw militaire registratienummer vermelden. Dit nummer kan je terugvinden op de dienstplichtbrief die je hebt ontvangen. Heb je de brief en je nummer niet meer in bezit, dan kun je dat opvragen bij defensie. Om het je gemakkelijker te maken hebben wij hieronder een voorbeeld gedeeld van hoe je brief er uit kan zien. Let wel op, ernstige gewetensbezwaren zijn zeer persoonlijk. Deze brief is een aanzet, maar verwoord vooral jouw bezwaren op een wijze die bij jou past.

Ga in gesprek

Wij kunnen ons ook goed voorstellen dat de dienstplichtbrief de ontvangers op dit moment niet tot actie aanspoort. Juist door de geruststellende woorden in de brief en in de media. Daarom willen wij ook allen die om deze kinderen heen staan aansporen het gesprek hierover te beginnen. Desgewenst kunnen wij u helpen in contact te komen met mensen die ervaring hebben met het aantekenen van gewetensbezwaren tegen militaire dienst. Ingeschreven worden om deel uit te maken van het leger, al voordat je überhaupt volwassen wordt geacht is niet van deze tijd en zou niet vanzelfsprekend moeten zijn. Wil u meer weten over de visie van CPT op geweldloosheid en transformatie van conflicten? Zie onze visie en missie.

+++++Voorbeeldbrief+++++

Aan:    Minister van Defensie

Dienstplichtzaken

Postbus 295

7500  AG  Enschede

dienstplichtzaken@mindef.nl

Van:     Naam

Straat + huisnummer

Postcode + plaatsnaam

e-mailadres

Betreft: Ernstige gewetensbezwaren tegen dienstplicht

Militair registratienummer:

Datum:

Excellentie,

Bij dezen wil ik u verzoeken mij vrij te stellen van het vervullen van de militaire dienstplicht waartoe ik ben opgeroepen. Ik beroep mij daartoe op het in artikel 99 van de Grondwet vastgelegde recht vrijstelling te ontvangen van militaire dienstplicht omdat ik daar ernstige gewetensbezwaren tegen heb. Deze brief is dan ook een verzoek op grond van artikel 3 lid 1 van de Wet Gewetensbezwaren Militaire Dienst.

Mijn bezwaar is dat ik als Christen en volgeling van Jezus Christus het gebruik van geweld niet met mijn geloofsovertuiging kan verenigen. Ik ben overtuigd pacifist en zie de inzet van gewapende militairen eerder als oorzaak dan als oplossing van veel gewapende conflicten in deze wereld. Ik acht mijzelf niet in staat deze overtuiging opzij te zetten en deel uit te maken van een gewapende krijgsmacht.

Naast mijn persoonlijke verzoek tot vrijstelling wens ik dan ook van harte dat Nederland en de wereld manieren van geweldloze conflictoplossing ontwikkelen en toepassen. Inmiddels blijkt dat die benadering tot een veel duurzamere vrede leidt dan militaire interventie. Tevens is het een stuk goedkoper, waardoor het vrijgekomen budget besteed kan worden aan meer positieve diensten aan de samenleving, zoals gezondheidszorg en onderwijs. 

Hoogachtend,

(handtekening)

Naam