Bericht uit Turtle Island: Camp Morningstar eist een rechtvaardige overgang
Canadian Premium Sand blijft aandringen op de exploitatie van Hollow Water First Nation-land onder auspiciën van een groene energietransitie.
In mei, zat een groep CPT-leden ongeveer 150 km ten noordoosten van Winnipeg, vlakbij waar de Manigotagan-rivier uitmondt in Lake Winnipeg, met inheemse landverdedigers rond een heilig vuur in de schaduw van hoog oprijzende struikdennen.
Rond het vuur vertelde Marcel Hardisty, een lid van de Hollow Water First Nation en voormalig raadslid, ons over de heilige relatie van zijn volk met het land en de spirituele betekenis van het fijne witte silica- of kwartszand dat in dit gebied voorkomt. In de lente geven donderwezens energie aan het zand, zei hij. Blikseminslagen smelten het zand samen tot glaskristallen die zijn mensen gebruiken bij ceremoniële ratels en begrafenisrituelen.
We ontmoetten elkaar op de plek waar in een bitterkoude winternacht in 2019 een handjevol jonge mensen van de Hollow Water First Nation een tipi opzetten en een heilig vuur ontstaken op de plek van een geplande silicazandgroeve. Het in Calgary gevestigde Canadian Premium Sand was van plan om deze dagbouwmijn 54 jaar lang 24 uur per dag, zeven dagen per week te exploiteren en 12 hectare land per jaar te ontginnen om silicazand te winnen voor gebruik bij hydraulisch kraken, ook wel fracking genoemd. Canadian Premium Sand had goedkeuring gekregen voor het project door een vergoedingsovereenkomst van $ 250.000 te ondertekenen met de vijfkoppige raad van stamhoofden van Hollow Water First Nation zonder de toestemming van de bredere gemeenschap.
Veel leden van de gemeenschap waren tegen de zandmijn en wilden het bos waar elanden hun jongen krijgen en waar mensen valstrikken uitzetten voor de jacht en medicijnen verzamelen, beschermen. Camp Morningstar groeide al snel uit; er werden meerdere tenten opgezet, er kwamen een bijgebouw, een zweethut en een plaats van samenkomst. Uit nabijgelegen gemeenschappen, waaronder Bloodvein, Brokenhead, Seymourville, Manigotagan en Winnipeg arriveerden bondgenoten. Milieugroeperingen zoals het Wilderness Committee en de Manitoba Energy Justice Coalition (Coalitie voor Rechtvaardige Energie) steunden ook het kamp. Het protest slaagde erin de ontwikkeling van de mijn te vertragen tot er een verschuiving plaatsvond in de markt voor gefrackt gas, waardoor Canadian Premium Sand het project opschortte.
Het was een overwinning voor de organisatoren van de gemeenschap. Maar een jaar later kwam Canadian Premium Sand terug met een nieuw voorstel. Nu zijn ze van plan om de nabijgelegen oever van Lake Winnipeg te ontginnen, in de buurt van vier gemeenschappen en 300 kleine boeren. Het bedrijf wil het glas gebruiken voor de productie van zonnepanelen.
Marcel en anderen vrezen voor de gezondheid van het water, het land en de mensen als de mijn doorgaat. Het zand werkt als een filter voor alle waterwegen in de regio, vertelde Marcel. Siliciumstof is kankerverwekkend en kan de longziekte silicose veroorzaken. Op Black Island in Lake Winnipeg werd decennia lang een silicazandmijn geëxploiteerd. Marcels mensen woonden ooit op Black Island. Ze noemden het Manitou Minis, wat hij vertaalt als 'groot mysterieus eiland'. Ze werden van het eiland verdreven om plaats te maken voor de mijn. Tegenwoordig kleuren de zandduinen op het eiland oranje door het uitgeloogde metaal, zijn de beekjes violet en stagneert het chocoladekleurige water in poelen.
“We zijn geen radicalen”, zegt MJ McCarron, een leraar die is getrouwd in de Hollow Water-gemeenschap. Ze heeft twee zonen die lid zijn van Hollow Water First Nation, van wie er één met silicazand heeft gewerkt en de gevaren ervan kent.
“Mensen verzamelen medicijnen in dit bos”, zegt ze. In een videodocumentaire van de NFB (National Film Board) geproduceerd door Anishinabe-filmmaker Kevin Settee, vertelt een stamoudste uit Hollow Water over het verzamelen van berendruif, wilde rozemarijn, aardbeien en bosbessen. “Als dit land wordt veranderd in een zandmijn, zullen we al die medicijnen die we nodig hebben voor onze eigen genezing verliezen”, zegt ze.
De verwachting is dat de wereldwijde vraag naar de mineralen die nodig zijn voor de transitie naar groene energie de komende jaren zal toenemen. Projecten zoals deze worden vaak besproken als een evenwichtsoefening, waarbij het ene publieke goed tegen het andere wordt afgewogen. Banen, economische ontwikkeling en mineralen voor schone energie staan aan de ene kant van de schaal en de gezondheid van het land en de waterwegen en culturen die verbonden zijn aan het land aan de andere kant.
Potawatomi-wetenschapper en bioloog Robin Wall Kimmerer herinnert haar medemensen er graag aan dat de technologische oplossingen die we bedenken nooit zo goed zijn als die van de natuur. Miljoenen dollars worden besteed aan onderzoek naar en ontwikkeling van technologieën om koolstof af te vangen. “Er is al een systeem dat koolstof uit de atmosfeer haalt en het eeuwenlang opslaat”, zei Kimmerer tijdens een recente toespraak. Dit systeem kan “zuurstof genereren, de bodem opbouwen, de biodiversiteit beschermen, water zuiveren en ons een gelukkig en vredig gevoel geven. Het heet een bos.”
In Camp Morningstar deelden we een feestmaal dat uit het water van Lake Winnipeg kwam: een ovenschotel van snoek gekruid met citroen en gebakken in roomsaus.
We deelden eten en geschenken en verhalen en gebeden.
“Alles wat we hebben om als mens te leven, komt van Moeder Aarde”, drukte Marcel ons op het hart. “Dus we moeten haar beschermen. Dat is wie we zijn als mensen. Wij zijn het land.”
